قدس آنلاین:  همزمان با بازگشایی حرم‌های مطهر و بقاع متبرکه، کتاب «ادب حضور؛ آداب زیارت از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی» توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر شد. این اثر، عصاره‌ای از دستورها، رهنمودها و سخنرانی‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره زیارت، آداب و احکام آن است. در جایی از این کتاب، از رهبر معظم انقلاب نقل شده است: «قبولی زیارت معنایش این است که آن فیضی که از ملاقات این ولی خدا به ملاقات‌کننده می‌رسد، آن فیض زیارت به شما برسد. این معنای قبولی زیارت است. اگر بخواهید این فیض به شما برسد، شرط اول این است که با حضرت ملاقات کنید؛ یعنی رفتن به حرم و آمدن، صرف رفتن به یک مکان و بیرون آمدن نباشد. آنجا یک موجودی و یک روح والایی حضور دارد. به این حضور توجه بکنید؛ ولو حالا شما آن شخص زیارت شده را یعنی آن کسی که می‌خواهید با او ملاقات کنید به چشم نمی‌بینید. لیکن به چشم دیدن که لازمه ملاقات نیست؛ او هست و سخن شما را می‌شنود، حضور شما را می‌بیند، شخص شما را می‌بیند، با او حرف بزنید؛ این شد زیارت».

حجت‌الاسلام محمد رستمی، نویسنده این کتاب در گفت‌وگو با ما ضمن اشاره به شخصیت جامع رهبر معظم انقلاب می‌گوید: منش و سیره حضرت آقا و بُعد عرفانی و اخلاقی ایشان مورد غفلت واقع شده و کمتر به آن پرداخته شده است؛ با  بررسی روحیات ایشان درمی‌یابیم در عین اینکه ایشان در تمام زمینه‌ها و به ویژه در زمینه سیاسی حکیم هستند، در زمینه اخلاقی و دینی نیز به معنای واقعی کلمه عارف هستند. او اضافه می‌کند: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در زمینه زیارت صحبت‌های خاصی دارند که نشان‌دهنده دلباختگی ایشان به مکتب اهل‌بیت(ع) و اهمیت زیارت در نظر ایشان است.

هنگام زیارت باید متوجه حضور امام بود

نویسنده کتاب «ادب حضور» بیان می‌کند: در این کتاب بیانات ایشان پس از دوره رهبری در مورد زیارت را بررسی کردیم. ایشان در بیانات متعدد خود در این سال‌ها به اصل زیارت و آثار آن در اسلام، معنای زیارت حرم‌های مطهر، اینکه آیا زیارت مختص به شیعیان است یا نه و نیز اثرات زیارت بر انسان رهنمودهایی ارائه کرده‌اند. او یادآور می‌شود: از این رهنمودها حدود ۱۶ ادب زیارت استخراج شده است؛ به طور نمونه از نکاتی که ایشان بر آن تأکید دارند این است که فرد هنگام زیارت، آداب را رعایت کند؛ متوجه حضور امام باشد و بداند در محضر چه شخصی حاضر می‌شود.

حجت‌الاسلام رستمی اضافه می‌کند: ادب بعدی حرف زدن با امام(ع) است. حضرت آقا به جزئیات هم دقت دارند و عنوان کرده‌اند که اگر می‌خواهید این حرف زدن وجود داشته باشد باید با چه زبانی باشد؛ آیا زبان خاصی می‌خواهد یا خیر؟ سلام دادن به محضر امام(ع)، حرف زدن با دل، متصل بودن دل به امام، زیارت کردن با هر زبان، حرف زدن با امام(ع) از طریق زیارت‌نامه، خواندن زیارت‌نامه‌های ائمه اطهار(ع) مثل جامعه کبیره، امین‌الله و... بخشی از آداب مورد تأکید ایشان است.

او ادامه می‌دهد: هنگام خواندن زیارت‌نامه باید متوجه مخاطب آن باشیم. نماز خواندن، ذکر گفتن داخل حرم‌ها و مقید بودن به شرکت در نمازهای جماعت حرم بخشی دیگر از آداب زیارت از دیدگاه مقام معظم رهبری است. ایشان تأکید بسیاری دارند که زیارت را فدای کارهای بی‌ارزش نکنیم؛ به تعبیر ایشان هنگامی که قصد زیارت می‌کنید، وقتی برای بازار و خرید نداشته باشید و تأکید می‌کنند برخی فرصت‌ها بعداً قابل دسترس است ولی وقتی به زیارت اماکن متبرکه و بقاع و یا حج مشرف شدید باید وقت بیشتری برای زیارت گذاشته شود.

زائر باید از احکام زیارت اطلاع داشته باشد

این کارشناس دینی تصریح می‌کند: نکته مهم دیگر این است که این موارد و تأکیدات برای رعایت آداب زیارت تنها مختص به زیارت امام هشتم(ع) نیست بلکه تمام بقاع متبرکه را شامل می‌شود و صرف زیارت و هر جا که به انسانی برتر توسل پیدا کنیم کاربرد دارد. او بیان می‌کند: متأسفانه در دنیای امروز با بدعت‌هایی در زمینه زیارت روبه‌رو هستیم و شاهد کارهای خلافی هستیم که برخی گروه‌ها انجام می‌دهند؛ در حالی که رهبری به شدت با این اقدام‌ها برخورد کرده و عنوان می‌کنند اگر این حرکات خوب است، چرا انجام آن‌ها را در سیره بزرگان خود نمی‌بینیم؟ ایشان توصیه‌های بسیاری هم درباره زیارت در ماه‌های پرفضیلت سال نیز داشته و بارها تذکر داده‌اند.

حجت‌الاسلام رستمی در پایان با تأکید بر استفتائات از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌گوید: خلأهایی در زمینه احکام زیارت احساس می‌شد؛ به همین دلیل موارد و کمبودهای موجود را یادداشت و از دفتر ایشان استفتا کردیم و پاسخ آن را برای اطلاع مخاطبان منتشر کردیم. این پرسش‌ها دامنه وسیعی دارند و شامل احکام عبادی زیارت مانند غسل و نماز زیارت، تعظیم و نیابت، سجده در مقابل قبور امامزادگان، بستن گره، قفل و...، بوسیدن ضریح، خوابیدن در حرم‌های مطهر و... طهارات و اموال و نذورات حرم مطهر است. یک زائر پیش از ورود به حرم مطهر و مشاهد مشرفه باید تکلیف خود را هنگام نجس شدن و عذر شرعی، وضو گرفتن با آب سردکن‌های حرم و... بداند. همین طور باید آگاه باشد که با اموال و نذورات حرم مطهر چه رفتاری کند و برای خارج کردن مهر، کتاب‌های ادعیه، آب شرب به‌عنوان تبرک، خسارت به اموال حرم مانند شکستن سهوی یک مهر یا پاره کردن پلاستیک کفش چه وظیفه‌ای دارد. به‌ طور کلی با اطلاع از چنین رهنمودهایی پیرامون زیارت، آداب و احکام مورد نیاز آن می‌توان برای داشتن زیارتی مقبول گام برداشت.